Kuzucuoglu, Alpaslan Hamdi and Polat, Mahir Kültürel Mirasın Korunmasına Yönelik Hava Kirliliği Analizi: Vakıflar Genel Müdürlüğü Türk İnşaat ve Sanat Eserleri Müzesi Depolama Alanları Örneği. Uluslararası Hakemli Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 2014, vol. 01, n. 01.

Abstract

Museum collections and library-archive materials are sensitive to environmental risk factors such as air pollutants, relative humidity, temperature, light, ultraviolet (UV). Therefore, risk assessment studies should maintain periodicaly to avoid deterioration of the cultural heritage objects which are located indoor. National and international conservation standards should ensured which are existed under threshold values for cultural heritage objects (museum colections and library-archive materials that ensure unique knowledge) where in key areas (display, reading, storage etc.) In this study, it is emphasized that both indoor and outdoor oriented air pollutants exposure effects to objects. One of the EU Projects (EU-FP7) MEMORI (Measurement, Effect Assessment and Mitigation of Pollutant Impact on Movable Cultural Assets – Innovative Research for Market Transfer) dosimeters (EWO, GSD) are used for exposure measurements. To limit and to eliminate of the indoor and outdoor oriented air pollutant effects preventive measures should be taken and implemented “extensive air pollutants management” at the museum, library and archive institutions. To understand existing air pollution risk monitoring (diagnostic), cleanliness, material selection, filtration such proactive measure methods should be implemented (protection) and it is needs to be addressed on priority basis that precious cultural heritage objects should be transferred for future generations safely.

Özet

Müze koleksiyonları ile kütüphane ve arşiv binalarında bulunan kütüphane ve arşiv malzemesi hava kirleticileri, bağıl nem, sıcaklık, ışık, ultraviyole (morötesi) gibi çevresel risk faktörlerine duyarlıdır. Bu nedenle iç ortamlarda bulunan eserlerin bozulmaması için periyodik ölçüm ve risk değerlendirme çalışmalarının devam etmesi gerekir. Kültürel miras eserlerinin (müze koleksiyonları ile eşsiz bilgi birikimi sağlayan kütüphane, arşiv malzemesi) korunmasına yönelik çalışmalar kapsamında bu tür koleksiyonların bulunduğu önemli alanlardaki (teşhir, okuma, depolama alanları) koşulların ulusal ve uluslararası standartlardaki ideal değerlere getirilmesi sağlanmalıdır. Bu çalışmada da gerek iç ortam gerekse dış ortam kaynaklı hava kirleticilerinin objelere maruziyetinin etkileri vurgulanmıştır. Maruziyet ölçümlerinde bir AB Projesi olan MEMORI’de geliştirilen dozimetreler kullanılmıştır. İç ve dış ortamdaki hava kirletici etkilerinin sınırlandırılması veya elimine edilmesine yönelik tedbirlerin alınması için bünyesinde kültürel miras objeleri barındıran müze, kütüphane ve arşiv kurumlarında kapsamlı bir “hava kirleticileri yönetimi”ne ihtiyaç bulunmaktadır. İç ortamlardaki mevcut hava kirliliğinin anlaşılması için izleme (teşhise yönelik), temizlik, malzeme seçimi, filtrasyon gibi proaktif önlemlerin alındığı (koruma) yöntemlerin uygulanması ile birbirinden kıymetli eserlerin gelecek nesillere güvenle ulaşması öncelikle ele alınması gereken bir konudur.

 Keywords: air pollution impact on cultural heritage, cultural heritage, air-borne pollutants, risk mitigation measures, preventive; kültürel mirasa hava kirliliği etkileri, kültürel miras, hava kaynaklı kirleticiler, risk azaltma, tedbirleri, önleyici koruma, bilgi ve belge yönetimi conservation, information and document management